Andere tijden Zuidplas: Wisselend landschap sinds 13e eeuw
Ontstaan van de veenplassen
De contouren van het grondgebied van de huidige gemeente Zuidplas waren al vóór 1300 goed zichtbaar. De huidige smalle reepjes land, zoals in recreatiegebied Hitland, geven nog een aardig beeld van hoe het er vroeger uitzag. Van het grootste deel is echter weinig meer over. Dat heeft alles te maken met de winning van turf en daarmee het ontstaan van veengrond. Om turf te kunnen stoken en verkopen, groef en baggerde men het grasland meters diep weg. Zo ontstonden de plassen die we nu kennen. Leuk feitje: De namen Moerkapelle (had ook een haven!) en Moordrecht stammen ook af van ‘moer’ ofwel de moerasgrond die ontstond door de turfwinning. Eeuwenlang was het gebied tussen de Rotte en de IJssel een veenplassengebied. De gespaarde oude dorpskernen kwamen op veeneilanden te liggen. Daarop en aan de IJsseldijk staan de oude monumenten.
Het laagste punt van Nederland
Om de veenplassen weer droog te kunnen leggen, maakten inwoners in de 18e eeuw gebruik van molens.. Zo ontstonden ten koste van de natte oorspronkelijke polders nieuwe droogmakerijen: De Wilde Veenen (1655), Tweemanspolder (1734), Eendragtspolder (1753), Zuidplaspolder (1839) en Prins Alexanderpolder (1874). De laatste twee grote polders liggen maar voor een gedeelte in de gemeente Zuidplas. Op de klei van de droogmakerijen kwam akkerbouwlandschap met boerderijnamen als ’t Land Kanaän en Land van Belofte. Na 1950 werd het grondgebied voor glastuinbouw, woningbouw, industriële bedrijven, (goederen)vervoer, verkeer en recreatie steeds groter. Dankzij de komst van veengrond en de latere droogmaking ligt in de Zuidplaspolder niet alleen het laagste punt van Nederland, zelfs van Europa: 6,76 meter onder zeeniveau, ofwel 6,76 meter onder Normaal Amsterdams Peil (NAP). Bij de stormvloed in 1953 kwam het IJsselwater tot een hoogte van bijna vier meter bóven NAP. Sinds 1958 gaat bij bij een waterstand van 2,50 meter boven NAP de Hollandse IJsselkering bij Krimpen aan den IJssel dicht ter bescherming van de laaggelegen gebieden. Ook de Molenviergang van de Tweemanspolder, de gemalen waaronderhet moderne gemaal Abraham Kroes van de Zuidplaspolder, het watersysteem in de Eendragtspolder om het overtollige water in de Rotte op te vangen zijn hedendaagse manieren van watermanagement.