Etappe 4. Zevenhuizen en Moerkapelle, een rondje Rotte

Hennipsloot

De vorige etappe eindigde bij het Zevenhuizense Verlaat, de 18^e-eeuwse sluis tussen Rotte en Hennipsloot. Voor wie aankomt uit het zuiden is dit verlaat meer ‘Zevenhuizens Toegang’. Vanaf de sluis kijk je over de Hennipsloot uit naar het plas/drasgebied in het westen van Zuidplas, de grens met Lansingerland, die andere Rottegemeente (aan elkaar!) Wie helder weer heeft én haviksogen kan vanaf het Verlaat de kerktoren van Zevenhuizen zien.

De Hennip van deze sloot rook je niet om in hogere sferen te raken. Fietsers en wandelaars zweren bij een rondje Rotte. Voor bikkels is het goed toeven; de vlakke polder confronteert je met de elementen. Als het waait, zul je moeten trappen alsof je leven er vanaf hangt! ‘s Zomers zoeken roeiers, zeilers, pleziervaarders en zwemmers deze wateren graag op.

’s Winters hoopt men vurig op vorst. IJs en weder dienende, mompelt men in het Rottedorp: als het weer meewerkt komen de ijzers uit het vet. Wanneer het stevig vriest, verandert de Hennipsloot in een oud-Hollands tafereel met hordes schaatsers tussen wuivend riet. Nog altijd hoopt men dat de Rottemerentocht, de natuurijsmarathon die in 1997 voor het laatst startte en finishte in Zevenhuizen, een vervolgeditie krijgt. IJs en weder dienende!

Quizvraag: buurdorpen aan de Rotte

Voordat de vier Zuidplasdorpen fuseerden, gingen Moerkapelle en Zevenhuizen al samen. In 1991 fuseerden de buurdorpen. Met welke naam werd die gemeente toen aangeduid?

A. Zevenkapelle

B. Rottedorp

C. Moerhuizen

D. Rottemeren

In onze Tour staan we nu op een tweesprong: we kunnen via de Hennipsloot richting het dorp Zevenhuizen gaan en dan via de ringvaart naar het dorp Moerkapelle. We kunnen ook de Rotte volgen om in Moerkapelle te komen, maar dan slaan we Zevenhuizen over…

Weet je wat? Eerst slaan we af om een blik te werpen op Zevenhuizen. Bij terugkeer gaan we via het Koornmolengat en Molenviergang, twee Rotte-iconen, door naar Moerkapelle.

(Koninklijke) waterpret in de polder

De Hennipsloot is de grens tussen Tweemans- en Eendragtspolder. Dit veenmoerasgebied is drooggemalen voor boerengebruik. Nog altijd zie je in de polder weiland zover het oog reikt. Met de Willem-Alexander Baan (een roeibaan van internationale allure) en de Hennipgaarde (een speeltuin van lokale allure) telt de Eendragtspolder sinds kort nieuwe blikvangers.

De roeibaan is door de koning zélf geopend! Hoewel, koning… Bij de ingebruikname in 2013 was Willem-Alexander nog nèt prins. Bijzonder is dat deze roeibaan ook voor waterberging wordt gebruikt – een belangrijke ‘hobby’ van de koning, trouwens. Als het peil van de Rotte te hoog stijgt vloeit het water af naar de lagergelegen roeibaan. Een soort eb en vloed, dat nauwkeurig wordt gemonitord vlakbij het laagste punt van Nederland.

Quizvraag: plompverloren polderpassanten

De Eendragtspolder trekt regelmatig onverwachte gasten. Bijzondere dieren die, als ze eenmaal gespot zijn, veel bekijks trekken door verrekijkers en fotocamera’s. Welk dier is de laatste jaren niet gesignaleerd in de groen-blauwe buffer tussen Rotterdam en Zuidplas?

A) Wolf
B) Flamingo
C) Hert
D) Ibis

Wie minder sportief door de polder wil bewegen kan naar de Hennipgaarde. Buiten de kom van Zevenhuizen is de ‘speel- en beweegpolder’ gemaakt naar ontwerp van schoolkinderen. De Hennipgaarde is een trekpleister voor buitenspelers die willen pootjebaden, vlotvaren, dammen bouwen… Kortom: ravotten op allerlei manieren. 

Ook de Zevenhuizensche IJsclub heeft er een uitvalsbasis. Als grote wateren niet schaatsrijp zijn, is hier een ijsbaantje dat sneller dichtvriest. Ook zonder vorst blijft de ijsclub trouwens in beweging. Jaarlijks organiseert ze een populaire Snertwandeltocht door het Rottegebied. Bij de editie van 2020 liepen bijna drieduizend mensen mee vanaf de roeibaan.

Koornmolengat: verend door het veen

Aan de overkant van de Hennipsloot ligt de Tweemanspolder. Hier ligt een reservaat dat niet is drooggelegd; een relikwie van de pre-polder-tijd. Hoewel dit Koornmolengat minder ver onder NAP ligt dan de omgeving, heb je er niet per se droge voeten. Het Koornmolengat is een veenmoeras dat met rondleidingen van Rotta goed begaanbaar is, ook zonder laarzen.

In het seizoen leidt natuurbeschermingsorganisatie Rotta geïnteresseerden rond door het Koornmolengat. Het is de moeite waard om daar eens, of vaker, aan mee te doen. Over knuppelpaadjes trek je door het moeras en steek je veel op over de planten en dieren die in dit moeras leven. Met een beetje mazzel laat een gelaarsde gids je zien hoe de bodem veert als je erop danst. Neem gerust een verrekijker mee als je het Koornmolengat ingaat, of erlangs komt. Hoeveel aalscholvers heb jij al gespot? Herken je ook andere vogels?

De molenviergang: lokale trots

Noem hem gerust de trots van Zevenhuizen: de Molenviergang. Langs de Rotte staan ze fier op een rij, vier molens waarmee de Tweemanspolder is drooggemaakt. In de jaren vijftig is dat werk overgenomen door een machinegemaal. De viergang is bewaard als icoon van de streek. Aan de Tweemanspolder (niet de polder maar de weg) is een museum ingericht ter ere van deze beeldbepalende gebouwen. De molens zelf worden bewoond.

Als iemand begint over Kinderdijk dqn zal een Zevenhuizenaar deze troefkaart spelen. Ach, geef die tig molens bij Kinderdijk maar lekker aan de toerist; deze voortreffelijke viergang is voor de fijnproevers die rondjes Rotte lopen/fietsen/varen en waarderen!

Door tunneltuin naar de oorsprong

Om van de molenviergang in Moerkapelle te geraken moeten we de Rotte oversteken naar de Bleiswijkse kant. Dat kan met een pontje dat voetgangers en fietsers overzet ter hoogte van de bovenmolen. Tegen de snelweg aan is ook een brug; een vast fotomoment voor de recreanten die het thuisfront willen laten weten hoe heerlijk het is om hier uit te waaien.

Bleiswijk is een Rottedorp in de gemeente Lansingerland. De Rotte is een natuurlijke grens, maar recreatie laat zich daar niet door remmen. Via ookditisderotte.nl is na te gaan wat er rond de plezierrivier is te zien en beleven, ook in buurgemeenten van Zuidplas.

In de Tour de Zuidplas gaan we via Bleiswijk naar de oorsprong van de Rotte te komen. Via een ludiek tussenlandschap, een tunneltuin onder de A12 en het spoor, komen we weer op Zuidplasgrond. In de Hortus Conclusus – ‘ingesloten tuin’ – zie je allerlei (sprookjes)dieren.

De oorsprong van de Rotte

Wist je dat Moerkapelle een eeuw geleden nog geen stroom had? In 1924 zijn de molens die polder de Wilde Veenen bemaalden ontwiekt en vervangen door een gemaal dat op stroom werkte. De molens werden als wilgen geknot en zijn anno 2021 woonhuizen.

Bijna aan het eind van de doodlopende Rottedijk kom je molen De Oorsprong tegen. Daar begint/begon het allemaal: de oorsprong van de Rotte. Een bliktrekker is de oorsprong van niet bepaald want zonder informatiezuil zie je hem over het hoofd. Toch is het fijn om stil te staan bij de start van de rivier die verderop zoveel mensen plezier bezorgt. 

De gereformeerde kerk

In Moerkapelle is de kerk een instituut. De dorpsnaam is eraan ontleend: in het moeras stond een kapel – meer was Moerkapelle niet toen het in de zestiende eeuw op de kaart werd gezet. Door drooglegging van de Wilde Veenen ontstond een dorp. De hervormde kerk middenin het dorp is een rijksmonument; van heinde en ver kun je hem zien staan.

De kerk stamt uit 1660. Voor een anekdote uit de lokale geschiedenis kun je achter de kerk kijken. Dorpshistoricus Arie Brugmans vond onder kerk een grafsteen, van jonge mannen die in 1829 bij Moerkapelle door het ijs zakten en overleden. De grafsteen bij dit ‘drama van de Donderdam’ is gerestaureerd en ligt achter de kerk als bezienswaardigheid.

Pardon, wát voor gemeente?!

Gemeentefusies gaan zelden zonder slag of stoot. Critici zijn er altijd, ook toen Moerkapelle en Zevenhuizen samengingen. Toch won de gemeente, vlak voordat ze opging in Zuidplas, een bijzondere prijs. Tot wat werd Zevenhuizen-Moerkapelle uitgeroepen?

1. De best bepolderde gemeente van Nederland;
2. De gemeente met de grootste kerkdichtheid van Nederland;
3. De meest Oranjegezinde gemeente van Nederland;
4. De Watertuin van de Zuidelijke Randstad.

Het wapen van Moerkapelle

Een kruispunt als hart van een gemeenschap; is dat iets uit ‘Het dorp’ van Wim Sonneveld? Nee, het kruispunt van Moerkapelle is tot ver buiten het dorp vermaard. Jaarlijks werd er een feestvuur ontstoken met Oud & Nieuw. Ook vind je hier het Wapen van Moerkapelle, een café dat opende in 1889.

Het Wapen is meer dan een café. Hier speelde zich het maatschappelijk leven af. Toneel- en muziekverenigingen voerden hier hun stukken op en de biljartvereniging huist hier nog altijd.

Lokaal doet een grappige anekdote de rondte over het Wapen. Vroeger lag dit café op de grens met Zevenhuizen. In godvrezend Moerkapelle mocht ‘s zondags geen drank worden geschonken. De uitbater bedacht er iets op: hij schonk op zondag alleen drank in dat deel van het café dat op Zevenhuizens grondgebied lag! Tegenover het café werd zelfs een terrasje ingericht, waarmee de regels listig omzeild konden worden.

Waar in Zuidplas ga jij straks iets drinken als de cafés weer open mogen?

Historische plekken

In de historie van Moerkapelle is de haven in de Ringvaart (aan de Moerdijkstraat) belangrijk geweest voor de (smokkel)handel, die in het dorp werd bedreven. Hoewel de plek in de Ringvaart door de verbreding nog herkenbaar is, is de haven in vergetelheid geraakt. Naast de functie van de haven is de Moerdijkstraat ook van belang in de geschiedenis van het dorp als zuidkade van de droogmakerij Wildevenen.

Een tweede plek van belang in de lokale en regionale geschiedenis van Moerkapelle is de inmiddels verdwenen Donderdam, op de grens met Waddinxveen. De combinatie met een (inmiddels ook verdwenen) herberg langs de historische hoofdinfrastructuur over land tussen Den Haag en Gouda maakt deze plek tot een bijzondere locatie. Langs de voormalige haven loopt een wandelknooppuntenwandeling waardoor de plek onderdeel is van een recreatieve route.

Ringvaart: onze reis is rond

In het centrum van Moerkapelle komen we weer bij de Ringvaart. Het water dat Zuidplas verbindt. De start en finish van deze Tour de Zuidplas. De Ringvaart loopt via Moerkapelle naar Zevenhuizen, door naar Nieuwerkerk en Moordrecht. Onze reis is rond. In vier etappes hebben we onze Watertuin verkend. Natuurlijk is er ook bínnen deze ringvaart ook van alles te zien en beleven – als je er maar oog voor hebt.

Welkom in de Watertuin van de Zuidelijke Randstad; dat je nog maar vaker mag langskomen om nog meer te ontdekken over Zuidplas. Tot een volgende keer!